Dzieje Najdawniejsze
Goleszów jest jedną z najstarszych miejscowości Śląska Cieszyńskiego. W latach 1959-1963 dział archeologii Muzeum Górnośląskiego prowadził prace archeologiczne na obszarze regionu cieszyńskiego. Efektem tych prac było między innymi znalezienie na terenie Goleszowa monet rzymskich pochodzących z I-IV wieku po Chrystusie. Czas upływu oraz rozmieszczenie monet dowodzi nie tylko istnienia szlaku tranzytowego, prowadzącego przez ten obszar, ale również jego zamieszkania, ponieważ trudno było by się zgodzić z opinią, że znane nam monety to wyłącznie egzemplarze zgubione. Z braku źródeł trudno coś konkretnego stwierdzić na temat charakteru tutejszego osadnictwa oraz jego nasilenia w okresie rzymskim. Mimo to znaleziska archeologiczne są chyba wystarczającym dowodem istnienia osady ludzkiej. U schyłku okresu lateńskiego i na początku okresu rzymskiego dostrzegalne są pewne powiązania z północno-zachodnią Słowacją i panującą tam wówczas kulturą puchowską. Także w podokresie późnorzymskim pomimo bardzo skromnego materiału źródłowego (zaledwie pojedyncze fragmenty ceramiczne z góry zamkowej w Cieszynie i z Goleszowa), powiązania takie też nie wydają się całkiem wykluczone.
Z zapisu tzw. Geografa Bawarskiego z IX w. dowiadujemy się, że na tych terenach zamieszkiwało plemię Golęszyców, najbardziej na południowy wschód wysunięte spośród słowiańskich plemion śląskich. Tenże zapis Geografa Bawarskiego dowodzi, że w pierwszej połowie IX w. nastąpiła inwazja księcia Wielkiej Morawy, Świętopełka II, skierowana przeciwko Wiślanom. Najdogodniejsze przejście prowadziło przez Bramę Morawską i terytorium Golęszyców, których obronne, ale nie liczne grody blokujące przejście zostały zniszczone. Goleszów należy do tych miejscowości, których nazwa nawiązuje etymologicznie do osadnictwa plemienia Golęszyców. Jednak najwcześniejsza wzmianka o Goleszowie, zamieszczona w najstarszym z zachowanych spisów miejscowości, datuje się 1223 r. Z tego okresu pochodził też prawdopodobnie kościół w Goleszowie. Według tradycji kościół ten zbudowany miał być w 1223 r. przez dwóch miejscowych osadników- Jakuba Smoka i Macieja Pinodego. Wzniesiono go w stylu gotyckim. Znajdował się w nim kielich z wyrytym rokiem 1223 r. parafia goleszowska obejmowała pierwotnie także Ustroń i Wisłę, gdzie były kościoły filialne. Na rok 1223 przypada także inna wzmianka o Goleszowie. Jest to rozporządzenie księcia opolskiego Kazimierza, na mocy, którego Goleszów musiał płacić dziesięcinę zakonnikom z Rybnika. Jak dowodzi urbarz w 1577 r., Goleszów należał do największych wiosek Śląska Cieszyńskiego. Z tego samego urbarza dowiadujemy się o polskości mieszkańców Goleszowa, jako że tylko jedno nazwisko miało pochodzenie germańskie, a wszystkie pozostałe – słowiańskie. W drugiej połowie XVI wieku wszyscy mieszkańcy byli poddanymi księcia cieszyńskiego, zobowiązanymi do uiszczania daniny w zamian za użytkowanie gruntów.
W 1653 r. Goleszów przeszedł wraz z innymi miejscowościami Księstwa Cieszyńskiego na własność Habsburgów. Spowodowało to gwałtowne pogorszenie warunków życia mieszkańców. Dopiero patenty cesarza Józefa II ulżyły chłopom goleszowskim przez ograniczenie poddaństwa i zmniejszenie robót i ciężarów pańszczyźnianych.
Dzieje ewangelicyzmu w Goleszowie do Patentu Tolerancyjnego
O ewangelicyzmie na terenie Goleszowa w okresie Reformacji wiemy bardzo niewiele. Prawdopodobnie w tym czasie zachodziły tu podobne procesy jak w Cieszynie i innych miejscowościach Śląska Cieszyńskiego, gdyż wieś także poszła za nowym prądem, a wiejskie domy Boże przechodziły w ręce współwyznawców Lutra. W Goleszowie ewangelicy otrzymali kościół około 1550 r. Wiadomo też, że w 1568 r. duszpasterzem był ks. Paweł Dzięgiel. Przez sześćdziesiąt lat gromadzili się ewangelicy w tym kościele. Został on odebrany im w 1611 r., a w późniejszych latach kilkakrotnie na krótki czas powracał w ich ręce. Mimo to trzeba stwierdzić, że od 1611 r. ewangelicy pozbawieni byli swego kościoła, aczkolwiek stanowili tak w Goleszowie, jak i w okolicy sto procent całej ludności. Parafia stała się znowu katolicka, w kościele zaczęto odprawiać mszę, przy kościele zamieszkał z powrotem ksiądz katolicki, chociaż w całej parafii był on jedynym katolikiem. Ostatnim pastorem ewangelickim był w tym okresie ks. Jelitko, który spadł w kościele z pawlacza i na miejscu się zabił.
Kiedy w 1652 r. pewien dostojnik kościoła katolickiego przeprowadził wizytację parafii goleszowskiej, to w sprawozdaniu swoim napisał, że ludność całej parafii jest ewangelicka. W sprawozdaniu z 1688 r. przeprowadzający wizytację skarży się, że parafia goleszowska wraz z filiałem ustrońskim liczy zaledwie 140 katolików, podczas gdy wszyscy inni są luteranami. Nie wolno zapominać, że były to czasy najsroższego prześladywania ewangelików na Śląsku Cieszyńskim. Luteranie – relacjonuje to sprawozdanie powizytacyjne – uciekają do lasów, gdzie im predykanci (pastorowie) wieczerzy luterskiej udzielają. Na terenie parafii goleszowskiej ewangelicy zbierali w Lesznej Górnej na tzw. Podlesiu pod Małą Czantorią. Sprawozdanie to jest wspaniałym świadectwem wystawionym ewangelikom goleszowskim, oddanym całym sercem i duszą wierze ojców. Wierność ta została nagrodzona, kiedy 13 października 1781 r. cesarz Józef II wydał Patent Tolerancyjny.
Parafia w Goleszowie w latach 1785-1837
Założenie parafii i budowa domu modlitwy. Powiązania ze zborami w cieszynie i w ustroniu, ustalenie granic parafii
Po ogłoszeniu Patentu Tolerancyjnego w 1781 r. powstawać parafie ewangelickie. Założenie parafii w Goleszowie datuje się na 1785 r. Prawdopodobnie ewangelicy Goleszowa i okolicy zorganizowali się w zbór już w 1782 r., gdyż 1 lutego 1783 zawrali ze zborem cieszyńskim umowę dotyczącą nabożeństw. Mieli u siebie dom modlitwy, a nabożeństwa miał odprawiać pastor cieszyński. Nie obyło się jednak bez trudności, gdyż początkowo starszyzna zboru cieszyńskiego nie bardzo chciała zgodzić się na powstawanie samodzielnych zborów śląskich. Uważano, że gdyby powstające zbory odłączyły się całkowicie od kościoła cieszyńskiego, to kościół ten w skutek braku środków materialnych musiałby podupaść. Zgodnie z zawartą umową, zbór mógł jeszcze wybudować szkołę, ponadto miał zapewnić mieszkanie dla nauczyciela i dla przyjeżdżającego pastora i powinien był płacić rocznie 200 reńskich do kasy cieszyńskiej na utrzymanie pastora, a 30 reńskich na mieszkanie dla niego. Zbór cieszyński zaś miał wysyłać pastora do Goleszowa dla odprawiania nabożeństw i odwiedzania chorych, przy czym kolatorzy, czyli starsi zboru cieszyńskiego, mieli także opiekować się sprawami zboru goleszowskiego. Dnia 10 stycznia 1785 r. ewangelicy goleszowscy uzyskali pozwolenie na wybudowanie domu modlitwy. Natychmiast poczyniono potrzebne kroki. Gospodarze goleszowscy odstąpili kawał roli na plac kościelny oraz pod budowę plebanii i na ogród.
Mając już miejsce pod budowę, od razu zabrano się do pracy. Niestety na samym początku możliwości zboru były bardzo ograniczone. Wzniesiono więc skromny budynek z desek. Dnia 15 sierpnia 1785 r. poświęcił go radca Konsystorza, ks. pastor Krystian Bogumił Frohlich i Jan Fabri. Od r. 1786 zborowi służył ks. pastor Michał Seletin (Solensis) z Ustronia. Była to tzw. pierwsza unia personalna z parafią ustrońską, która trwała do1789 r. W latach 1787-1800 przystąpiono do plebanii i szkoły. 14 stycznia 1788 r. rozpoczęto “na farze” naukę szkolną. W początkowym okresie parafia goleszowska składała się z pięciu miejscowości: Goleszowa, Godziszowa, Górnych i Dolnych Kozakowic oraz Cisownicy.
Okres pracy w Goleszowie księży Andrzeja i Michała Krzysztofa Orgónych
Rok 1789 przyniósł parafii samodzielność. Parafia powołała własnego pastora. Został nim ks. Andrzej Orgóny. Dnia 25 października 1789 r., w 20 niedzielę po Trójcy Św., odprawił on pierwsze nabożeństwo w Goleszowie. W parafii pracował tylko przez trzy lata, w 1792 r. powrócił do rodzinnej Słowacji. Następcą po nim został jego syn, ks. Michał Krzysztof Orgóny. Był on ordynowany 29 kwietnia 1792 r. w Cieszynie przez ks. superintendenta Traugotta Bartelmusa i objął na św. Jana z rąk swego ojca urząd pastorski w Goleszowie. W r. 1793 stwierdzono, że zbudowany przed ośmiu laty drewniany dom modlitwy jest stanowczo za mały. Postanowiono więc wybudować nowy, murowany. Było to najważniejsze dzieło ks. Michała Orgónyego. 7 maja 1793 r. wytyczono miejsce pod budowę, dna następnego kopano fundamenty, a 10 maja rozpoczęto murowanie. Budowa przeciągała się, gdyż wskutek nieurodzajnych lat brakowało środków. Prace trwały przez kilka następnych lat. Książęta cieszyńscy Albert i Maria Krystyna ofiarowali drzewo budowlane, a na usilną prośbę – w 1795 r. zasiłek 100 flr. Za pozwoleniem władz zbierano dary na budowę nawet u ewangelików na Górnym Śląsku. W 1798 r. zakupiono organy z klasztoru braci miłosierdzia w Cieszynie. Żadne źródła nie podają, kiedy budowa została zakończona. Z jak wielkim trudem i osobliwymi przykrościami budowano, widać stąd, że władze nalegały jeszcze w 1805 r. aby kościółek ostatecznie wykończono, a dług na budowę został umorzony. W 1800 r. poświęcono szkołę. Odtąd parafia posiadała już własny kościół, plebanię i szkołę.
Od 1802 r. rozpoczęły się spory pomiędzy parafią ustrońską i goleszowską, do której z nich ma należeć miejscowość (gmina) Wielka Cisownica. Dekretem z 30 listopada 1802 r. Wysokie Gubernium przydzieliło Wielką Cisownicę parafii w Goleszowie.
Ciężką klęską dla zboru było odejście w 1804 r., do Drogomyśla ks. Michała Krzysztofa Orgónyego po dwunastu latach pracy w parafii. Doprowadziło to do ponownej unii personalnej z parafią ustrońską.
Unia personalna z Ustroniem w latach 1804-1838, dalsze spory o Cisownicę
W wyniku odejścia ks. Orgónyego do Drogomyśla parafia zmuszona była zawrzeć umowę z Ustroniem i korzystać z pracy pastorów ustrońskich. W okresie tzw. drugiej unii personalnej parafia ustrońska miała kolejno trzech pastorów, którzy administrowali także w Goleszowie. Byli to ks. Wilhelm Andrzej Bystroń (1804 – 1806), ks. Samuel Schimko (1806 – 1810) i ks. Karol Kotschy (1810 – 1838). W całym tym okresie na plan pierwszy wysuwają dalsze spory o Cisownicę. Wysokie Gubernium Z zadowoleniem przyjęło fakt unii personalnej, w przekonaniu, że wreszcie zakończą się spory. Jednakże mimo to spory trwały nadal. Ostatecznie sprawa została rozstrzygnięta dekretem z 4 czerwca 1839 r. Zdecydowano, że Cisownica Mała i Wielka będą przyłączone do parafii ustrońskej i rozporządzenie to uważa się za nieodmienne.
Unia personalna z Ustroniem była dla goleszowian bardzo niedogodna. Nabożeństwa w Goleszowie odbywały się co drugą lub co trzecią niedzielę, a przy spełnianiu funkcji kościelnych było wiele kłopotów. Wierni do chrztu lub ślubu musieli dojeżdżać do Ustronia. Były lata, kiedy to w Goleszowie nie został w księgach metrykalnych zanotowany żaden chrzest ani ślub.
W 1814 r. zostało uregulowanie granic parafii. Oprócz miejscowości wchodzących od początku w skład parafii, tzn. Goleszowa, Godziszowa, Kozakowic Dolnych i Górnych i wówczas jeszcze Cisownicy, przydzielono do parafii Kisielów, Łączkę, Iskrzyczyn i Leszną Górną.
W długim okresie zależności od zboru ustrońskiego (1804-1838) nalegano na władze prawie co roku, aby ten stan, niewygodny i wprost nieznośny wobec wielkiego niezadowolenia zborowników, zmieniono i zbór usamodzielniono. Po uporczywym molestowaniu, gdy sam Konsystorz raczył uznać, że byt pastora i utrzymanie kościoła są bez zarzutu zapewnione i zabezpieczone, a liczba dusz w zborze osiągnęła 2000, nadszedł dekret nadwornej kancelarii pozwalający na powołanie własnego pastora. Odtąd rozpoczęło się samodzielne życie parafii.
Samodzielne życie parafii od 1838r.
Rozwój parafii w latach 1838-1888 na tle działalności ks. Pawła Terlicy
Dnia 7 lipca 1837 r. dekretem nadwornej kancelarii uzyskała parafia pozwolenie na zatrudnienie własnego pastora. W 17 niedzielę po Trójcy św. kandynat teologii Paweł Terlica z Wsecina wygłosił próbne kazanie. 5 grudnia wręczono mu wokację, tj. powołanie na pastora zboru goleszowskiego, a 4 marca 1838 r. został w Bernie ordynowany. Ordynacji dokonał ks. superintendent Jan Jerzy Lumnitzer w asyście ks. seniora Szepessyego z Suchodola i ks. Andrzeja Żlika z Cieszyna. 1 kwietnia 1838 r. ks. Paweł Terlica został uroczyście powitany przez parafian. W niedzielę Palmową tegoż roku ks. Karol Kotschy wygłosił kazanie pożegnalne, a nowy pastor ks. Paweł Terlica kazanie inauguracyjne. Stał się ulubionym kaznodzieją. Choć Morawianin, pierwsze swe kazanie wygłosił po polsku i odtąd zawsze w tym języku kazał. Z osobą ks. Pawła Terlicy wiąże się rozbudowa parafii i jej stabilizacja. W czerwcu1839 r. gościł w parafii ks. superintendent Jan Lumnitzer, który dokonał wizytacji kościelnej oraz instalacji ks. Pawła Terlicy na pastora goleszowskiego. Rok 1848 przyniósł ewangelikom, dotąd tylko tolerowanym, więcej swobody i niejedną ulgę. W 1849 r. w parafii zaczęto zakładać cmentarze. Najpierw powstał cmentarz w Godziszowie, następnie w Kozakowicach Dolnych. W Goleszowie sprawa się trochę przeciągała. Już za czasów katolickiego proboszcza ks. Paducha obrano miejsce na cmentarz dla ewangelików i katolików, przy drodze powiatowej (obok obecnego budynku dyrekcji cementowni) ewangelicy jednak chcieli mieć własny cmentarz. Założono go na roli zakupionej od Gibca na tzw. Stawiskach. Poświęcono go w październiku 1849 r.
W 1850 r. postanowiono wykorzystać zezwolenie na budowę wież kościelnych. 15 sierpnia 1850 r. położono kamień węgielny pod wieżę. Uroczystego aktu dokonał pastor ustroński ks. Karol Kotschy. Budowa wieży w parafii goleszowskiej nie była dziełem łatwym. We własnym zakresie wypalano cegłę i zabiegano o inne materiały budowlane. W 1850 r. odlano w odlewni Schwabego w Białej dwa dzwony. Wielki ważący 8 cetnarów, zapłacono z dobrowolnych składek, mały zafundował kolator Jan Broda z Goleszowa. 1 listopada 1851 r. odbyło się poświęcenie wieży. Poświęcenia dokonał pastor bystrzycki ks. Wilhelm Rashke. U zegarmistrza Nogi w Karpentnej zamówiono zegar do wieży. Zainstalowano go w 1853 r.
W tym samym roku postanowiono zakupić trzeci dzwon-średni. 1 listopada 1853 r. przy akompaniamencie muzyki dzwon wciągnięty na wieżę i przez ks. Karola Kotschyego poświęcony.
Dnia 8 września 1853 r. poświęcił ks. Paweł Terlica wraz z ks. Oskarem Kotschym nową szkołę w Lesznej Górnej. Pierwszym nauczycielem został Jerzy Mrowiec z Rychułda.
W dniach 5 i 6 czerwca 1856 r. superintendent morawsko-śląski ks. Jan Lumnitzer odbył wizytację kościelną. W 1857 r. odnowiono ołtarz i zakupiono obraz do ołtarza oraz nowe nakrycie. 8 lutego 1858 r. o godz. 21:00 nastąpiło rzadkie w tych stronach trzęsienie ziemi, w wyniku którego częściowo popękały mury kościoła i plebanii. W czerwcu tego samego roku wybudowano ambonę. Była ona wspolnym dziełem Jana Zajica z Frydku oraz rzeźbiarza Święczka i pokostnika Petera. W sierpniu 1858 r. ewangelicy z Górnej i Dolnej Lesznej założyli własny cmentarz. W 1861 r. założono szkołę w Godziszowie, która poświęcona została 1 listopada. W 1865 r. dnia 1 listopada ks. superintendent Karol Samuel Schneider poświęcił nowy kościół w Skoczowie. Temu nowemu zborowi odstąpiono z parafii goleszowskiej dwie miejscowości – Iskrzyczyn i Łączkę. W tym samym czasie parafia goleszowska starała się, aby miejscowość Bażanowice, z której dzieci uczęszczały do szkoły goleszowskiej i z której umarli grzebani byli na cmentarzu goleszowskim, została przyłączona do Goleszowa, czego jednak nie udało się przeprowadzić, chociaż bażanowiczanie przychodzili do Goleszowa na nabożeństwa i opłacali ławkowe w Goleszowie. W 1867 r. zbudowano w goleszowie nową szkołę, jednopiętrowy dom z trzema klasami, do której dzieci uczęszczały także z Kozakowic górnych i Bażanowic.
Kościół stary, ciasny i ciemny wymagał przebudowy. Gdy w miejsce starej szkoły wybudowano obok kościoła nową, poczyniono kroki przygotowawcze celem przebudowy kościoła. Utworzono specjalny fundusz i zbierano dary na ten cel. Powołano budowniczego Schindlera z Cieszyna, aby zbadał stan kościoła i orzekł, czy można mury podwyższyć i kościół rozszerzyć. Według planu budowniczego mury miały być o jeden sążeń wyższe, a od strony wschodniej kościół poszerzony, jednak ze względu na symetrię odstąpiono ostatecznie od tego zamiaru i postanowiono stare mury w całości rozebrać, a obok wieży, wzniesionej w latach 1850-1851, wybudować nowy kościół na wzór kościoła międzyrzeckiego. Dnia 15 kwietnia 1877 r. w drugą niedzielę po Wielkanocy odprawiono w starym kościele ostatnie nabożeństwo. 16 kwietnia zaczęto rozbierać mury starego kościoła. Wskutek silnych mrozów i śnieżyc prace się przeciągały. Cały potrzebny materiał zapewniła parafia. 1 maja wytyczono fundamenty, a 3 maja rozpoczęto prace murarskie. 24 lipca kościół był już nakryty i zaczęto tynkowanie. Mimo trwających prac 15 sierpnia odbyła się w nim uroczystość pamiątki założenia zboru. Kurator Jerzy Niedoba z Lesznej Górnej ufundował nowe organy, które zbudował fabrykant organów – Zapolski z Krakowa. W kościele będącym jeszcze w stanie surowym odprawiono 25 grudnia jutrznię.
W 1878 r. wykończono wnętrze kościoła. 15 sierpnia kościół wraz z organami poświęcono. Uroczystego aktu dokonał ks. superintendent Karol Samuel Schneider z Bielska. W kościele kazanie wygłosił ks. senior dr Teodor Haase z Cieszyna, przed kościołem wśród licznie zgromadzonych wiernych przemówił ks. pastor Jan Karzeł ze Skoczowa. Rok1878 był jeszcze pod innym względem pamiętny, bowiem 1 kwietnia upłynęło 40 lat, kiedy ulubiony pastor miejscowy przybył do Goleszowa. Parafia obchodziła ten jubileusz bardzo uroczyście. Z tej okazji cesarz Franciszek Józef I nadał pastorowi i konseniorowi śląskiemu ks. Terlicy Złoty Krzyż Zasługi z Koroną, Naczelna Rada Kościelna i Superintendentura przesłały listy gratulacyjne, koledzy w urzędzie wręczyli jubilatowi kosztowną, ilustrowaną Biblię, a starsi zboru – srebrny puchar. Napłynęło również wiele życzeń z bliska i z daleka pod adresem jubilata.
W 1883 r. ks. Paweł Terlica został wybrany na stanowisko seniora śląskiego. Urząd ten pełnił aż do śmierci.
W 1885 r. przypadł jubileusz 100-lecia założenia parafii. Z tej okazji pokryto wieżę blachą cynkową, a kościół odnowiono zewnątrz i wewnątrz. Uroczystość jubileuszowa ściągnęła do kościoła niezliczone tłumy ludu ewangelickiego. Nabożeństwo w kościele odprawił syn zboru goleszowskiego, a pastor cieszyński ks. Jan Pindór. Na placu kościelnym przemówił ks. konsenior Andrzej Glajcar z Drogomyśla.
W tym samym roku przeżywała parafia uroczystość ordynacji kandydata teologii Jerzego Mrowca, pochodzącego z Lesznej Górnej, wybranego na osobistego wikariusza ks. seniora Pawła Terlicy. Aktu ordynacji dnia 15 lutego 1885 r. dokonał ks. superintendent dr Teodor Haase w asyście ks. Arnolda Żlika z Cieszyna i ks. seniora Pawła Terlicy. Ks. Mrowiec był wikariuszem w Goleszowie do stycznia 1887 r., po czym został powołany na pastora parafii Wiślańskiej. W Goleszowie wybrano w jego miejsce kandydata teologii Pawła Brodę z Górnego Żukowa, który został ordynowany 11 lipca 1887 r. Aktu ordynacji także dokonał ks. superintendent dr Teodor Haase w asyście ks. Arnolda Żlika i ks. Pawła Terlicy.
1 kwietnia 1888 r. upłynęło pół wieku błogosławionej pracy w zborze ks. pastora seniora Pawła Terlicy. Parafia goleszowska, a z nią wszystkie zbory śląskie i ich pastorowie pragnęli 14 czerwca uroczyście obchodzić ten jubileusz, jednak ze względu na stan zdrowia jubilata uroczystość ta nie mogła się odbyć, jeszcze w czasie choroby ks. senior zajmował się wszystkimi sprawami związanymi z rozszerzeniem goleszowskiego cmentarza, przygotował nawet przemówienie, które miał wygłosić w czasie poświęcenia. Niestety musiał go zapłacić ks. superintendent dr Teodor Haase. Pierwsza mogiła na poświęconej przez niego nowej części cmentarza była mogiła ze śmiertelnymi szczątkami ks. Terlicy.
Ks. Paweł Terlica zmarł 15 września 1888 r. w niedzielę, 16 września odbyło się w kościele nabożeństwo żałobne, a następnego dnia pogrzeb z licznym udziałem zborowników. Czynności pogrzebowych dopełnili: przed domem ks. konsenior A. Glajcar, w kościele ks. superintendent dr Haase i ks. dr J. Pindór. Obecnych było 20duchownych. Na pomniku ks. Terlicy na cmentarzu goleszowskim parafianie umieścili napis “W pracy nie leniwy, duchem pałający, Panu służący”. Oto najkrótsza charakterystyka pastora goleszowskiego, ks. seniora Pawła Terlicy.
Parafia w latach 1888-1930, jej blaski i cienie na tle sylwetki ks. Pawła Brody
Parafia goleszowska, osierocona przez zgon ks. seniora Pawła Terlicę, przystąpiła do wyborów nowego pastora. Odbyły się one 30 grudnia 1888 r. Wybrany został dotychczasowy wikariusz – ks. Paweł Broda. Jego instalacja odbyła się w czwartek 15 sierpnia 1889 r. Aktu instalacji dokonał ks. senior Andrzej Krzywoń ze Skoczowa w asyście ks. Arnolda Żlika i ks. Jerzego Mrowca.
Młody pastor od początku troszczy się o sprawy gospodarcze parafian. W 1895 r. założył kasę Reiffeisena dla popierania i regulowania gospodarki zborowników, którą prowadził wzorowo do końca życia. W trzy lata później, 27 lutego 1898 r., powstaje w Goleszowie Stowarzyszenie Młodzieńców Ewangelickich. W tym dniu gościła parafia sekretarza generalnego Międzynarodowego Związku Młodzieńców, Krystiana Phildiusa z Genewy. Przemówił on do licznie zgromadzonego zboru i zachęcił do założenia Związku. Od razu zgłosiło się 22 młodych ludzi. Tak powstało w parafii pierwsze Stowarzyszenie Młodzieńców Ewangelickich. Jego celem było skupienie się wokół Słowa Bożego. Przewodniczącym Stowarzyszenia został wybrany ks. Paweł Broda.
Jeśli chodzi o życie religijne parafii, to w tym okresie kościelne tabele statystyczne wykazują w Goleszowie największy procent przystępujących do Komunii Św. W 1898 r. wynosił on 167% i był najwyższy w porównaniu z okolicznymi zborami.
W 1899 r. uchwalono zaprowadzenie dla niemieckich urzędników fabryki cementu kilka nabożeństw niemieckich w roku. W tym samym czasie rozszerzono cmentarz w Kozakowicach Dolnych. Na temat dalszej działalności Stowarzyszenia Młodzieńców Ewangelickich wiadomo, że w 1899 r. przystąpiło do Towarzystwa Ewangelickiej Oświaty Ludowej. W tym też roku z nieznanych przyczyn praca została przerwana. Wznowiono ją w 1901 r. Zapoczątkowano wtedy działalność na szerszą skalę. Powstało m.in. kółko śpiewackie.
8 września 1901 r. poświęcono nowo wybudowaną szkołę w Kozakowicach Dolnych. Poświęcenia dokonał ks. Arnold Żlik. 15 października 1903 r. poświecono szkołę w Goleszowie Równi. Od 1904 r, nauczycielem w tej szkole był Paweł Pustówka, który później został także organistą w Goleszowie. 2 października 1904 r. poświęcono szkołę w Kisielowie.
18 maja 1905 r. zmarła śp. Ludwika Terlicowa, wdowa po ks. seniorze Pawle Terlicy. Pogrzeb jej odbył się 21 maja 1905 r. przy licznym udziale gości i ludności miejscowej. W czasie pogrzebu przemawiali ks. dr Jan Pindór, ks. Marcin Módl i ks. Jerzy Mrowieć. Zmarła była córką pastora ustrońskiego, ks. Karola Kotschyego, przeżyła 82 lata.
Nie wiadomo, jak długo istniało założone w 1901 r. kółko śpiewackie. Prawdopodobnie jego działalność nie była zbyt długa, gdyż w 1910 r. rozesłano w parafii odezwę zachęcającą młodzież do założenia kółka śpiewackiego. Rozpoczęło ono działalność 20 lutego 1910 r., a w święta wielkanocne po raz pierwszy wystąpiło w kościele.
W okresie tym parafia prowadziła nadal działalność inwestycyjną. Ewangelicy w Kisielowie, którzy swoich umarłych grzebali w Godziszowie, postarali się w 1911 r. o własny cmentarz. Ziemię nabyli od Komory Cieszyńskiej. W 1914 r. zbudowano kapliczkę i w wieżyczce umieszczono dwa dzwony. Aktu poświęcenia kapliczki i dzwonów dokonano w 6 niedzielę po Trójcy Św. 19 lipca 1914 r. Dzwony, z wielkim trudem za pomocą ofiarnych współbraci zakupione, pochłonęła wojna. 24 sierpnia 1916 r. zabrano jeden dzwon, a 11 października 1917 r. drugi. Zaraz po wojnie postarano się o dwa małe dzwony stalowe, które zostały poświęcone w Poniedziałek Wielkanocny 21 kwietnia 1919 r. Dzwony w Goleszowie również zostały podczas wojny zarekwirowane.
W okresie pierwszej wojny światowej działalność wszelkich stowarzyszeń została przerwana. Po wojnie do wznowienia jej przystąpił 29 grudnia 1918 r. dawny założyciel i przewodniczący Stowarzyszenia Młodzieńców Ewangelickich, ks. Paweł Broda. Na pierwszym zebraniu rzucono myśl, aby na przewodniczącego nowo powstałego Związku Młodzieży Ewangelickiej nie wybierać ks. pastora, ponieważ ten, będąc związany sprawami parafialnymi, nie może i nie potrafi zrozumieć wszystkich potrzeb młodzieży. Ponadto zaproponowano, żeby przyjmować do Związku także dziewczęta, rozszerzyć pracę, zmienić statut i rozpocząć działalność na szerszą skalę. Sprzeciwił się temu ks. pastor tłumacząc, że nie należy ściągać do Związku dziewcząt, może to bowiem prowadzić do różnych nieporozumień i narazić Związek na niedobrą opinię. Walne zebranie odbyło się 25 stycznia 1920 r., obecne były 34 osoby, wśród nich po raz pierwszy dziewczęta. Nowo wybrany zarząd napotykał wiele trudności. Ks. Broda okazywał niezadowolenie ze Związku Młodzieży Ewangelickiej. Nawet z ambony padały zarzuty, że Związek jest towarzystwem niemoralnym. Z niektórymi członkami ks. Broda toczył zaciętą walkę na tle politycznym.
Praca pieśniarska prowadzona była od założenia Związku i obejmowała początkowo wyłącznie śpiew kościelny, z biegiem czasu jednak rozpoczęto także ćwiczenie utworów świeckich. Dyrygentami chóru w latach dwudziestych byli kolejno Józef Pelar, Paweł Pustówka i Wilhelm Pustówka.
Jeszcze w czasie szalejącej wojny zamówiono dzwony stalowe w Kapfenbergu w słynnej firmie Bohlerów. Niestety, nie można było doczekać się ani samych dzwonów, ani odpowiedzi na pytanie o ich los. Toteż zamówiono tymczasem w firmie Schwabego w Białej dzwon spiżowy, który został poświęcony 28 grudnia 1919 r. W październiku 1920r. nadeszło z Kapfenbergu zawiadomienie, że dzwony są gotowe, i zapytano, czy zbór nadal na nie reflektuje. Odpowiedź telegraficzna brzmiała: “Wysyłać zaraz”. Poświęcenie nowych dzwonów odbyło się 13 marca 1921 r. Dzwon spiżowy sprzedano na cmentarz do Lesznej.
Gmina cmentarna w Godziszowie postanowiła założyć nowy cmentarz i wybudować kaplicę cmentarną. Kamień węgielny pod kaplicę położono uroczyście 15 sierpnia 1926 r. W niedzielę 28 listopada odbyła się w Godziszowie piękna uroczystość poświęcenia nowego cmentarza i kaplicy cmentarnej. Aktu poświęcenia dokonał miejscowy proboszcz ks. Paweł Broda. W tym samym roku w Dzień Pokuty po raz pierwszy w goleszowskim kościele liturgia w czasie nabożeństwa odśpiewana została przez cały zbór. Dotychczas liturgię śpiewał tylko chór chłopięcy.
W 1928 r. Koło Młodzieży z Goleszowa zostało przyjęte do ukonstytuowanego przed rokiem Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej woj. śląskiego. W dniu 15 sierpnia 1928 r. obchodzono uroczyście jubileusz 50-lecia poświęcenia obecnego kościoła. Z okazji jubileuszu zbór zafundował do kościoła nowe, spiżowe dzwony, oprócz tego przeprowadzono gruntowny remont kościoła i zainstalowano oświetlenie elektryczne, które było darem jubileuszowym, jaki sprawiła parafii fabryka cementu z jej dyrektorem Kurtem Puschem. Dyrektor Kurt Pusch od 1923 r. Sprawował funkcję kuratora parafii goleszowskiej. Uroczystość zgromadziła wielu duchownych, między innymi byli obecni ks. bp Juliusz Bursche, ks. prof. Jan Szeruda, ks. sen. Karol Kulisz. Ks. biskup dokonał poświęcenia dzwonów. Kazanie w kościele wygłosił ks. sen. Karol Kulisz, a na placu kościelnym ks. Jerzy Mrowieć.
W październiku 1928 r. zainicjowano pracę w szkółce niedzielnej, którą prowadzili członkowie ZPME. Szkółka niedzielna skupiała prawie wszystkie dzieci ewangelickie w wieku szkolnym.
Działalność Koła Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej była niezwykle prężna. Działacze Koła pracowali z wielkim poświęceniem. Ich patriotyczna postawa nie znajdowała zrozumienia u ks. Pawła Brody, który był zwolennikiem poglądów ks. drą Teodora Haasego i prowadził akcję germanizacyjną wśród miejscowych parafian. Napotykało to zdecydowany opór wśród zborowników, a głównie wśród członków ZPME. Mimo nieprzychylnej, a czasem wręcz wrogiej postawy ks. proboszcza młodzież nie zrażała się, ale z uporem pracowała dalej.
Ks. Paweł Broda zmarł w cieszyńskim szpitalu na zapalenie płuc 8 sierpnia 1930 r.
Pogrzeb odbył się 11 sierpnia w Goleszowie. W pogrzebie wzięło udział 32 księży.
Życie parafii w latach 1930-1958 oraz działalność ks. Otona Kubaczki
W czasie wakansu na stanowisku proboszcza parafii ewangelicko-augsburskiej w Goleszowie spowodowanego śmiercią ks. P. Brody obowiązki administratora parafii zostały powierzone ks. pastorowi Józefowi Nierostkowi z Cieszyna. Wybory proboszcza odbyły się 14 grudnia 1930 r. Wybrany został ks. Oton Kubaczka. Jeszcze nowo wybrany proboszcz nie zdążył w pełni objąć swego urzędowania, jeszcze parafianie mieli świeżo w pamięci pogrzeb ks. Brody, kiedy nowa smutna wiadomość rozeszła się w całej okolicy. Na początku, marca 1931 r. zmarł w szpitalu cieszyńskim kurator parafii goleszowskiej oraz dyrektor Cementowni “Goleszów” inż. Kurt Pusch. Kim był dla parafii i mieszkańców Goleszowa kurator Pusch, niech zaświadczy fragment kazania, które ks. Józef Nierostek wygłosił na nabożeństwie żałobnym: “…gdyby wybuchły jakieś rozruchy na tle społecznym, to robotnicy stanęliby zwartym murem, jak jeden mąż, przy jego boku i zasłaniali swą piersią przed grożącymi mu niebezpieczeństwami”. Ciało kuratora Puscha zostało złożone na cmentarzu w Bielsku. Instalacja nowo wybranego księdza proboszcza Otona Kubaczki odbyła się w Poniedziałek Wielkanocny – 6 kwietnia 1931 r. Aktu instalacji dokonał ks. bp dr Juliusz Bursche w asyście ks. sen. Karola Kulisza i administratora parafii ks. Józefa Nierostka. Uroczystość ta zgromadziła w goleszowskim kościele, oprócz wyżej wymienionych, 13 księży pastorów.
Od samego początku uwidacznia się więź młodego proboszcza ze Związkiem Polskiej Młodzieży Ewangelickiej. Następuje dalszy rozwój Związku. W tym okresie działają trzy sekcje: teatralna, chóralna i sportowa. Na szczególną uwagę zasługują sekcja teatralna i chóralna. Sekcji teatralnej przewodził i sztuki teatralne reżyserował początkowo Oton Glajcar, a potem Adam Mizia, który po fachowym przeszkoleniu prowadził ten dział pracy wzorowo i zapewnił mu pierwsze miejsce na terenie gminy goleszowskiej. Sekcję chóralną w latach trzydziestych prowadzili Gustaw Stec, Karol Stec i Ludwik Feruga.
W 1932 r. powstało Koło Młodzieży w Kozakowicach. W 1934 r. postanowiono wybudować kaplicę w Kozakowicach Dolnych. Taką decyzję podjęto na zebraniu Większego Zastępstwa Cmentarnego 19 sierpnia 1934 r. Najpierw zebrano fundusze, gdyż trzymano się zasady, że nie należy zaciągać długów, które stałyby się potem ciężarem. Pomoc finansową zaofiarowały także sąsiednie parafie. Drzewo uzyskano jako dar od parafian wiślańskich. Plany przygotował budowniczy Rakowski z Ustronia. Prace zostały wykonane bardzo szybko, gdyż już 29 września 1935 r. kaplicę poświęcono. Aktu poświęcenia dokonał ks. senior Karol Kulisz w asyście ks. Józefa Szerudy i ks. Otona Kubaczki. Kazanie wygłosił w kaplicy ks. Józef Szeruda, a przed kaplicą ks. Oton Kubaczka. W tym samym roku obchodzono uroczystość 150-lecia parafii. Parafianie długo się do tej uroczystości przygotowywali. Odnowiono zewnątrz kościół oraz ogrodzenie. Do przygotowań włączyli się członkowie ZPME. Postarano się o nowe nakrycia na ołtarz i ambonę i o naczynia komunijne. Wieczorem 14 sierpnia oświetlono efektownie kościół. W uroczystości wziął udział ks. bp dr Juliusz Bursche, który w czasie nabożeństwa wygłosił kazanie. W tym samym roku ewangelicy mieszkający w czeskiej Górnej Lesznej zwrócili się z prośbą o odłączenie ich od parafii goleszowskiej i włączenie do parafii trzynieckiej. Musiało do tego dojść, gdyż w wyniku przesunięcia granicy w 1924 r. zborownicy ci znaleźli się po stronie czeskiej. Jednakże parafia goleszowska odczuła to bardzo boleśnie, gdyż inicjatywa wypłynęła od parafian, a nie od czynników wyższych.
Ks. bp Juliusz Bursche będąc kilkakrotnie w Goleszowie uznał, że parafia goleszowska winna mieć wikariusza. Ks. Kubaczka niechętnie przystał na tę propozycję, stwierdzając, iż w żadnym wypadku nie należy uważać, że parafia goleszowska musi mieć zawsze wikariusza. W 1936 r. został parafii przydzielony wikariusz, ks. Karol Sztwiertnia. Na tym stanowisku pozostał on do 15 stycznia 1939 r.
l sierpnia 1937 r. odbyło się poświęcenie dzwonu w Kozakowicach Dolnych. Poświęcenia dokonał miejscowy proboszcz ks. Oton Kubaczka w asyście ks. Karola Sztwiertni.
Odnośnie do działalności ZPME należy zaznaczyć, że w 1936 r. wraz z chórami z Cieszyna i Skoczowa wystawił “Rapsod Rycerski Kościuszko”. Utwór ten był także transmitowany przez Polskie Radio. W tym okresie w Związku działało już osiem sekcji. Działalność ta została przerwana w 1939 r. przez wybuch drugiej wojny światowej.
W czasie wojny Diecezja Cieszyńska, a z nią parafia goleszowska podlegała Konsystorzowi we Wrocławiu. Ks. Oton Kubaczka został aresztowany 23 kwietnia 1940 r. Funkcje pastorskie sprawowali w parafii księża mianowani w trybie administracyjnym. Od kwietnia do lipca 1940 r. administratorem parafii był ks. Jan Gajdzitza z Ustronia. Od l sierpnia administrował parafią ks. Arnold Jesch. W 1943 r. powołano go do wojska i administratorem został jego brat, ks. Adolf Jesch z Cieszyna. Pomagał mu także ks. Jerzy Badura. W czasie okupacji zostały parafii odebrane dwa większe dzwony.
Po wyzwoleniu pierwsze polskie nabożeństwo w Goleszowie odprawił ks. Jan Unicki z Ligotki. W sierpniu 1945 r. wrócił do Goleszowa ks. Karol Sztwiertnia, w czasie wojny wywieziony do obozu koncentracyjnego, l września tegoż roku został on administratorem parafii. Zorganizował życie parafialne po latach wojny. Był członkiem komisji rehabilitacyjnej przy Gminnej Radzie Narodowej i wielu ludziom pomógł przetrwać trudny okres powojenny. Za jego czasów wznawia swą działalność Związek Polskiej Młodzieży Ewangelickiej. Z wszystkich sekcji pracę rozpoczęła tylko chóralna. Ponieważ przedwojenny dyrygent nie powrócił jeszcze z tułaczki wojennej, dyrygentem został Karol Bruk.
Ks. Oton Kubaczka powrócił do Goleszowa w 1946 r. Swą pracę jako proboszcz parafii goleszowskiej rozpoczął l września 1946 r. Przez cały poprzedni rok obowiązki administracyjne pełnił ks. Karol Sztwiertnia, który po powrocie ks. Kubaczki został katechetą ewangelickim w szkołach w Goleszowie i sąsiednich wioskach. W związku 7, tym odprawiał także niedzielne nabożeństwa szkolne. W latach 1947-1952 był ks. Sztwiertnia wizytatorem nauki religii w Diecezji Cieszyńskiej. W 1952 r. został przeniesiony do pracy w Diecezji Katowickiej.
W 1948 r. powołano do życia Komitet Niewiast Ewangelickich, który miał się zająć pracą charytatywną w parafii. W 1949 r. obok Karola Bruka pracę dyrygencką rozpoczyna młody Ernest Pinkas. W 1952 r. w zborze goleszowskim przypadało 25-lecie ordynacji proboszcza. Parafianie goleszowscy wraz ze swym księdzem obchodzili ten dzień bardzo uroczyście.
W latach 1953-54 nastąpiła przebudowa kościoła. Dotąd ambona znajdowała się nad ołtarzem. Za amboną był jeszcze balkon, przez co prezbiterium było nie wykorzystane. W czasie przebudowy balkon zlikwidowano, ambonę przeniesiono na lewą stronę nawy kościelnej, a ołtarz przesunięto do tyłu. Do kościoła dobudowano zakrystię. Dzięki temu nie tylko uzyskano więcej miejsca, ale i kościół stał się bardziej funkcjonalny.
W święto Trójcy Św., 13 czerwca 1954 r. odbyła się w Goleszowie wizytacja kościelna, której dokonał zwierzchnik Kościoła ks. bp Karol Kotula w towarzystwie ks. seniora Oskara Michejdy. Punktem kulminacyjnym wizytacji było uroczyste nabożeństwo, podczas którego śpiewał miejscowy chór z towarzyszeniem orkiestry. Kazanie wygłosił ks. Kubaczka, a następnie od ołtarza przemówił ks. biskup, który ponadto zwiedził kaplice i cmentarze, a także obecny był na szkółce niedzielnej i lekcji religii w Lesznej Górnej.
Innym znacznym wydarzeniem dla goleszowian był niecodzienny jubileusz 50-lecia pracy organisty. W pierwszą niedzielę Adwentu w 1958 r. upłynęło 50 lat od chwili, kiedy Paweł Pustówka po raz pierwszy zasiadł do organów w goleszowskim kościele. Piękny i rzadki ten jubileusz obchodzono uroczyście w ramach nabożeństwa głównego.
Niestety, następny rok nie był dla parafii zbyt radosny, przyniósł on bowiem chorobę ks. Kubaczki. Nieuleczalna choroba przemogła organizm i 10 września 1959 r. w godzinach wieczornych ks. Oton Kubaczka zmarł. Wyprowadzenie zwłok odbyło się 13 września po południu, pogrzeb zaś następnego dnia. W czasie uroczystości żałobnych przemawiali ks. bp dr Andrzej Wantuła, ks. senior Oskar Michejda, ks. Paweł Bocek, ks. konsenior Józef Szeruda, ks. senior Józef Pukała z Trzyńca za Olzą, ks. Robert Fiszkal, a także przedstawiciel Rady Parafialnej i konfirmantka. Zmarłego pobłogosławił ks. bp dr A. Wantuła. W pogrzebie wzięło udział 43 księży naszego Kościoła i Śląskiego Kościoła E wangelicko-Augsburskiego w Czechosłowacji. Tak została zamknięta kolejna karta w dziejach parafii ewangelickiej w Goleszowie.
Parafia w latach 1959-1992
Po śmierci ks. Otona Kubaczki administratorem parafii został ks. Tadeusz Terlik z Cieszyna. Od samego początku młody administrator zabrał się energicznie do pracy. W pierwszym tygodniu Adwentu w 1959 r. zorganizował na terenie parafii ewangelizację, w czasie której odwiedziła parafię przebywająca w Polsce delegacja Światowego Związku Studentów Chrześcijańskich z Genewy.
Na ogłoszony wakans zgłosiło się trzech kandydatów. Parafianie prawie jednogłośnie wybrali na swego proboszcza ks. Tadeusza Terlika. Uroczystość instalacji zbiegła się z uroczystością pamiątki założenia i poświęcenia kościoła i odbyła się w 9 niedzielę po Trójcy Św., 14 sierpnia 1960 r. Aktu instalacji dokonał prezes Synodu i senior Diecezji Warszawskiej, ks. dr Woldemar Gastpary z Łodzi. Asystentami w czasie uroczystości byli ks. senior Oskar Michejda, ks. senior Adam Wegert oraz ks. konsenior Edward Busse. W tym samym czasie prezydium Naczelnej Rady Kościoła przydzieliło parafii wikariusza. Został nim ks. Karol Bauman.
Parafia zaczęła nawiązywać kontakty z innymi współwyznawcami w kraju. W sierpniu 1960 r. chór goleszowski zorganizował wycieczkę na Mazury. Chórzystom udzieliła gościny parafia w Rynie oraz inne zbory. W niedzielę 30 października gościł w Goleszowie ks. bp dr Andrzej Wantuła. Nabożeństwo reformacyjne, w czasie którego wygłosił kazanie, poświęcił wspomnieniu zmarłego we wrześniu 1959 r. proboszcza goleszowskiego ks. Otona Kubaczki.
W tym samym roku staraniem ks. Tadeusza Terlika rozpoczęły się zebrania dla młodzieży pokonfirmacyjnej. Dotychczas młodzież zbierała się tylko w chórze, a ponadto była to młodzież trochę starsza, w związku z czym w wieku szkoły średniej powstała luka, którą trzeba było wypełnić.
Uchwałą prezydium NRK w październiku 1961 r. ks. Karol Bauman został przeniesiony na stanowisko administratora w Szopienicach. Od l stycznia 1963 r. wikariuszem w Goleszowie został ks. Jan Gross. Od tegoż roku rozpoczęto regularne nabożeństwa w niedziele i święta w stacjach kaznodziejskich.
W niedzielę 17 października 1965 r. parafia goleszowska po raz pierwszy w Diecezji Cieszyńskiej zorganizowała dzień starców i chorych, dla których w miejscowym kościele w czasie nabożeństwa porannego odprawiono spowiedź i Komunię Św. Po pieśni spowiedniej sędziwy, emerytowany proboszcz cieszyński, ks. senior Oskar Michejda, wygłosił przemówienie spowiednie oraz odprawił spowiedź. Liturgię komunijną odprawił i Komunii Św. dziewięćdziesięciu starcom udzielił ks. Tadeusz Terlik. Pomocą w zorganizowaniu tej uroczystości służyli parafianie, którzy własnymi samochodami przywieźli do kościoła spragnionych społeczności sędziwych zborowników oraz zorganizowali po nabożeństwie śniadanie w sali parafialnej. Odtąd uroczystość ta stała się zwyczajem praktykowanym co roku. Wspomnieć jeszcze trzeba, że w 1966 r. w czasie podobnej uroczystości proboszcz parafii ks. Tadeusz Terlik dokonał poświęcenia nowych naczyń komunijnych dla chorych, które parafia otrzymała jako dar ks. biskupa drą Andrzeja Wantuły.
W grudniu 1969 r. zmarł w Goleszowie Paweł Pustówka. Był on przez 55 lat organistą w goleszowskim kościele. W imieniu parafii pożegnali go w czasie żałobnej uroczystości miejscowi księża.
Wikariusz parafialny ks. Jan Gross od samego początku swej pracy w Goleszowie zajmował się m.in. duszpasterstwem wśród młodzieży pokonfirmacyjnej. Urządzał on cztery razy w roku (Adwent, Wielki Czwartek, początek i koniec roku szkolnego) specjalną spowiedź i Komunię Św. dla młodzieży. W 1970 r. urządzono po raz pierwszy popołudniowe nabożeństwo dla młodzieży z Komunią Św., w czasie którego młodzież brała udział w czytaniu Słowa Bożego i w Powszechnej Modlitwie Kościoła.
Dnia 24 lutego 1970 r., przy okazji pogrzebu śp. Pawła Heczki, ks. Jan Gross poświęcił nową kostnicę i cmentarz komunalny w Lesznej Górnej. Rzadkim wydarzeniem w pracy duszpasterskiej księży goleszowskich był jubileusz setnych urodzin. W dniu 18 listopada 1970 r. obchodziła go Anna Stanieczek. Z tej okazji złożyli jej wizytę ks. Tadeusz Terlik wraz z przedstawicielami Rady Parafialnej oraz ks. Jan Gross z grupą młodzieży. W tym samym roku parafia goleszowska przeżyła uroczystość ordynacji. W niedzielę wieczności, 22 listopada 1970 r., ordynowani zostali mgr teologii Emil Gajdacz oraz mgr teologii Janusz Jagucki. Aktu ordynacji dokonał ks. bp prof. dr Andrzej Wantuła w asyście ks. drą Alfreda Jaguckiego i ks. Tadeusza Terlika. W uroczystości m.in. uczestniczył przewodniczący Wydziału Synodalnego inż. Edward Głowacki.
W następnym roku odbyła się podobna uroczystość. 26 grudnia 1971 r., w święto Szczepana, został ordynowany mgr teologii Tadeusz Raszyk. Aktu ordynacji dokonał ks. bp prof. dr Andrzej Wantuła w asyście ks. Tadeusza Terlika oraz ks. Jana Grossa. W uroczystości wziął udział rektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej – ks. prof. dr Woldemar Gastpary.
Rok 1972 zapisał się trwale w pamięci młodzieży pokonfirmacyjnej, w sierpniu bowiem urządzono wycieczkę do NRD. Celem wycieczki było miasto Lutra – Wittenberga. Ks. Jan Gross był kierownikiem wycieczki, a zarazem przewodnikiem. Dzięki tej wycieczce młodzież mogła lepiej zrozumieć znaczenie Reformacji i zobaczyć miejsca, w których żył i działał reformator Kościoła, ks. dr Marcin Luter. W 1973 r. nastąpiły w parafii pewne zmiany personalne. Z dniem l października ks. Jan Gross został przeniesiony na stanowisko wikariusza do Cieszyna. W niedzielę 30 września 1973 r. odbyło się w Goleszowie pożegnanie ks. Grossa, który pracował w tutejszej parafii prawie jedenaście lat. Uchwałą Konsystorza z dniem l grudnia 1973 r. wikariuszem w Goleszowie został mianowany ks. Roman Dorda.
W czerwcu 1975 r. parafia przystąpiła do budowy nowego domu parafialnego. W XVI niedzielę po Trójcy Św., 14 września 1975 r., podczas nabożeństwa głównego dokonano wmurowania aktu erekcyjnego. Z polecenia seniora Diecezji Cieszyńskiej wmurowania aktu dokonał ks. T. Terlik. W dniu 14 grudnia 1975 r. parafia goleszowska obchodziła uroczyście piętnastolecie działalności młodzieży pokonfirmacyjnej. Ten skromny jubileusz rozpoczęto nabożeństwem ze spowiedzią i Komunią Św., w czasie którego kazanie wygłosił ks. Tadeusz Raszyk. W części komunijnej udział wzięli ks. Jan Gross i ks. Roman Dorda. Dalsza część uroczystości odbyła się po południu w sali parafialnej przy licznym udziale gości.
W niedzielę, dnia 15 sierpnia 1976 r., parafianie obchodzili swój długo oczekiwany dzień. Nie była to tylko doroczna pamiątka założenia i poświęcenia kościoła. W tym dniu senior Diecezji Wrocławskiej ks. Waldemar Lucer w asyście ks. Józefa Pośpiecha i miejscowych duchownych: ks. T. Terlika i ks. R. Dordy, dokonał poświęcenia trzech dzwonów pochodzących z ewangelickiego kościoła w Jedlinie Zdroju koło Wałbrzycha. Od czasów drugiej wojny światowej parafia goleszowska pozbawiona była dzwonów. Zastępcze urządzenie (wzmacniacz i głośniki imitujące dźwięk dzwonów) odmawiało już posłuszeństwa. Kilka tysięcy współwyznawców zgromadziło się w tym dniu w Goleszowie, aby razem ze zborownikami goleszowskimi dziękować Bogu za to, że dzwony, które przez dziesięć lat milczały na wieży kościoła w Jedlinie Zdroju, będą znów służyć sprawie Bożej.
Kolejnym ważnym dniem dla goleszowian był dzień 19 listopada 1978 r. Odbyła się wtedy potrójna uroczystość. Najpierw ks. biskup Janusz Narzyński dokonał poświęcenia nowego domu parafialnego. Następnie w kościele obchodzono jubileusz 25-lecia ordynacji proboszcza parafii ks. Tadeusza Terlika. Do jubilata przemówili ks. bp Janusz Narzyńskł, ks. sen. Adam Wegert oraz przedstawiciele Rady Parafialnej i dzieci. Ostatnim punktem tej potrójnej uroczystości była ordynacja czterech magistrów teologii na księży naszego Kościoła. Ordynowani zostali: Rudolf Bażanowski, Adam Podżorski, Janusz Sikora i Tadeusz Szurman. Aktu ordynacji dokonał ks. bp Janusz Narzyński w asyście ks. Jana Nogi i ks. Tadeusza Terlika. Dalsza część uroczystości odbyła się po południu w sali parafialnej nowo wybudowanego domu.63 Jesienią 1978 r. powstał w Goleszowie chór męski, którego dyrygentem została mgr Anna Stanieczek. Po raz pierwszy chór ten wystąpił w kościele w okresie świąt Bożego Narodzenia.
W 1979 r. ks. Roman Dorda został na okres jednego roku oddelegowany do pracy w Polskim Kościele Ewangelickim Augsburskiego Wyznania na Obczyźnie. W tym czasie wikariuszem parafii w Goleszowie był ks. Tadeusz Bogucki. We wrześniu 1980 r. chóry parafii goleszowskiej wyjechały do Jugosławii na zaproszenie zboru ewangelickiego w Koyacicy. Pobyt w Jugosławii był nie tylko okazją zaprezentowania repertuaru chórów, ale również przyczynił się do nawiązania wielu przyjaźni między polskimi i jugosłowiańskimi luteranami.
W listopadzie 1980 r. chór męski parafii goleszowskiej dokonał w miejscowym kościele nagrania swych pieśni, które ukażą się na kasecie magnetofonowej.
Ostatni okres w życiu parafii charakteryzuje się wzrostem ilości nabożeństw w Goleszowie i w stacjach kaznodziejskich. Zainicjowano nabożeństwa w nowych miejscowościach, w związku z czym każdej niedzieli odprawia się w parafii siedem nabożeństw. Widoczny jest także wzrost zainteresowań religijnych parafian przejawiający się większą frekwencją na nabożeństwach. W roku 1985 parafia obchodziła jubileusz swego 200-lecia.
Parafia od 1992 roku
Po śmierci ks. T. Terlika proboszczem wybrano ks. Romana Dordę. Za jego kadencji uporządkowano teren „leśnego kościoła” na tzw. “Spowiedzisku” w Lesznej, wybudowano nowy kościół tamże (2005). Plac kościelny w Goleszowie otrzymał piękny wystrój, a w goleszowskim kościele zamontowano nową automatykę dzwonów oraz umieszczono na ołtarzem witraże (2009-2010).
W latach 2010-2013 odrestaurowano front kościoła. W latach 2013-2022 proboszczem parafii był ks. Adrian Korczago, który w 2015 roku został wybrany biskupem Diecezji Cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W tym czasie podjęto wiele działań remontowych – wymieniono okna na parterze kościoła, przeprowadzono generalny remont budynku nowej plebanii, na cmentarzu w Goleszowie położono nowy chodnik. Ponadto wymieniono okna w filialnych kościołach w Kozakowicach i Godziszowie. Wykonano także drenaż południowej ściany kościoła w Goleszowie, odrestaurowano prezbiterium kościoła z ołtarzem i obrazami oraz ambonę w kościele w Goleszowie. Od 30 kwietnia 2022 roku proboszczem parafii jest ks. Piotr Sztwiertnia.
Obecne aktywności parafialne
Na początku 2024 roku Parafia Ewangelicko-Augsburska w Goleszowie liczy 3091 osoby. To sprawia, że jest to 4 co do wielkości parafia w Polsce, największa spośród wiejskich miejscowości.
Działalność parafii to przede wszystkim nabożeństwa odbywające się co niedzielę w goleszowskim kościele oraz w 4 kościołach filialnych, gdzie w nabożeństwach uczestniczą mieszkańcy Godziszowa, Kisielowa, Kozakowic i Lesznej Górnej. Równolegle do nabożeństw dzieci biorą udział w szkółkach niedzielnych. Życie parafii to także praca i służba chórów z wieloletnimi tradycjami. Chór mieszany istnieje od 1920 roku. Chór „Sola Fide” zrzesza młodsze pokolenie goleszowian. W Lesznej Górnej działa chór żeński. Najmłodsi parafianie zasilają chór „Promyki”. Oprócz tego w parafii odbywają się regularne spotkania biblijne, modlitewne, młodzieżowe, Dni i Tygodnie Dobrej Nowiny dla dzieci, nabożeństwa rodzinne. Co kwartał organizowane są podwieczorki dla pań i kolacje dla mężczyzn. Parafia wydaje kwartalnik „Goleszowski Ewangelik”, gdzie dokumentowane jest bieżące życie zboru. Parafia jest obecna w mediach – prowadzona jest strona internetowa oraz profil na portalu „Facebook”. Bliżej można poznać parafię uczestnicząc w nabożeństwach, które rozpoczynają się o następujących porach: Kozakowice – 8:00, Goleszów – 9:00, Godziszów – 9:30, Kisielów – 11:00, Leszna Górna – 11:15.
Wykaz Księży pracujących w Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Goleszowie
1785-1786 Pastorowie cieszyńscy
Ks. Krystian Bogumił Fruhlich
Ks. Jan Fabri
1786-1789 Pastor ustroński
Ks. Michał Seletin (Solnensis)
1789-1792 Ks. Andrzej Orgóny
1792-1804 Ks. Michał Krzysztof Orgóny
1804-1837 Pastorowie ustrońscy
Ks. Wilhelm Andrzej Bystroń (1804-1806)
Ks. Samuel Schimko (1806-1810)
Ks. Karol Kotschy (1810-1837)
1837-1888 Ks. Paweł Terlica
1885-1887 Ks. Jerzy Mrowieć – wikariusz
1887-1888 Ks. Paweł Broda – wikariusz
1888-1930 Ks. Paweł Broda
1931-1959 Ks. Oton Kubaczka
1936-1939 Ks. Karol Sztwiertnia – wikariusz
1945-1952 Ks. Karol Sztwiertnia – katecheta
1959-1992 Ks. Tadeusz Terlik [wysłuchaj jego Kazań]
1960-1961 Ks. Karol Bauman – wikariusz
1963-1973 Ks. Jan Gross – wikariusz
1973-2013 Ks. Roman Dorda – wikariusz, od 1992 proboszcz
1979-1981 Ks. Tadeusz Bogucki – wikariusz
2013-2022 bp Adrian Korczago – proboszcz
2004-obecnie ks. Karina Chwastek-Kamieniorz – diakon, od 2022 r. wikariusz
2022-obecnie ks. Piotr Sztwiertnia – proboszcz
–
na podstawie historycznego opracowania ks. Jana Sztwiertni
| newsletter | kalendarz wydarzeń |
